Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο

Gunter Grass, Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο, μετάφραση: Τούλα Σιέτη, Εκδόσεις Οδυσσέας, σελ. 636 (έτος δημοσίευσης: 1959).

pepON Είχα αποφασίσει όταν δημιουργούσα το blog μόλις τελείωνω ένα βιβλίο να γράφω κατευθείαν για αυτό αλλά οι εξελίξεις με πήραν φαλάγγι. Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο το διάβασα στην περίοδο που άρχιζαν οι κινητοποιήσεις στην Πλατεία Συντάγματος. Είναι ένα δύσκολο βιβλίο που απαιτεί προσοχή από τον αναγνώστη, όπως όλα τα σπουδαία βιβλία.

Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο είναι το πρώτο, και το σημαντικότερο, μυθιστόρημα του Γερμανοπολωνού συγγραφέα Gunter Grass. Δημοσιεύτηκε το 1959 προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία και απετέλεσε το κύριο λόγο για τη βράβευση του Grass με το Nobel Λογοτεχνίας το 1999.

Κύριος χαρακτήρας του μυθιστορήματος είναι ο Oscar Mazerat, τρόφιμος ψυχιατρείου στο Dusseldorf που αποφασίζει να γράψει την αυτοβιογραφία του. Μια αυτοβιογραφία σε πρώτο αλλά και σε τρίτο πρόσωπο (τα δύο πρόσωπα συνυπάρχουν ακόμα και στην ίδια πρόταση, προσοχή). Ο Oscar γεννιέται στο Danzig του μεσοπολέμου, το σημερινό Gdansk της Πολωνίας από Γερμανούς γονείς. Υπάρχει αμφιβολία για το ποιος είναι ο πατέρας του αφού η μητέρα του διατηρεί σχέση και με το θείο του Yann Bronski. O Oscar, από μικρός αποκτά οξυμένη αντίληψη για όσα συμβαίνουν γύρω του και αποφασίζει στα τρίτα γενέθλιά του (που όλως τυχαίως συμπίπτουν με την άνοδο των ναζί στη Γερμανία) να σταματήσει την ανάπτυξή του. Σε αντίδραση στην υποκρισία των ενηλίκων παραμένει ένα τρίχρονο αγοράκι που χτυπά το ερυθρόλευκο τύμπανο του (δεν είναι τυχαίο που η σημαία της Πολωνίας είναι ερυθρόλευκη) και σπάει τζάμια με τη φωνή του.  Ακολουθεί μια σειρά από τραγικά γεγονότα, η μητέρα του μη αντέχοντας την καθυστέρηση του γιου της αυτοκτονεί, ο πατέρας του γίνεται στέλεχος των Ναζί και ο θείος-πατέρας του σκοτώνεται κατά τη διάρκεια της Πολωνικής αντίστασης. Ο Όσκαρ, παραδόξως, ερωτεύεται, ολοκληρώνει τη γενετήσια πράξη και αποκτά γιο. Φεύγει ακολουθώντας ένα θίασο νάνων και γυρνά όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Με την επιστροφή του στο Danzig με τη λήξη του πολέμου ο γιος του του πετά μια πέτρα στο κεφάλι και ο Όσκαρ αρχίζει να αναπτύσσεται. Όντας Γερμανός μεταναστεύει στο Dusseldorf. Και έρχεται αντιμέτωπος με την υποκρισία και τα φοβικά σύνδρομα της μεταπολεμικής Γερμανίας όπου δεν αντέχει και καταλήγει στο ψυχιατρείο σε ηλικία 30 ετών.

Το Τενεκεδένιο Ταμπούρλο είναι ένα αλληγορικό και συμβολικό μυθιστόρημα για την ηθελημένη καθυστέρηση, την εθελοτυφλία που διακρίνει ορισμένους συνανθρώπους μας. Στηλιτεύει την υποκρισία, το φόβο της ετερότητας, τον φασισμό. Δεν τα λέει ξεκάθαρα. Αφήνει τον αναγνώστη να λάβει το μήνυμα. Δικαίως θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του 20ου αιώνα. Εμένα με κέρδισε, ελπίζω κι εσάς. pepOFF